گیاه درمانی در بیماری های قلبی

 

در قسمت اول این مطلب راجع به گیاهانی که با داروهای قلبی تداخل دارند و نباید مصرف شوند، توضیحاتی داده شد، حالا به بررسی اثرات مفید چند گیاه در سیستم قلبی می پردازیم...

* دیژیتالیس پورپورا. تعداد زیادی از گیاهانی که حاوی گلیکوزید می باشند، دارای خاصیت تقویت کنندگی قلب هستند و باعث افزایش قدرت انقباضی قلب می شوند؛ همانند داروی دیگوکسین که از گیاه Digitalis purpurea به دست می آید و در درمان بیماری نارسایی قلبی کاربرد دارد و دوز مصرف آن باید با توجه به شرایط خاص بیمار تنظیم گردد.

همچنین افرادی که تحت درمان با دیگوکسین می باشند، باید از مصرف همزمان داروهای گیاهی چون شیرین بیان، اسفرزه، بارهنگ و جین سینگ که ممکن است باعث افزایش سمیت دیگوکسین و یا کاهش اثر آن شود، جداً خودداری نمایند، زیرا در هر دو حالت ممکن است باعث به خطر افتادن زندگی آن ها گردد.

* گیاه گل مار (Snakeroot) حاوی ترکیب آلکالوئیدی reserpine بوده و از سال 1931 به عنوان داروی کاهش دهنده ی فشار خون مورد بررسی قرار گرفت و یکی از اولین داروهایی بود که در مقیاس وسیع جهت درمان فشار خون، مورد استفاده قرار گرفت.

این دارو تاثیر خود را از طریق بلوکه کردن غیر قابل برگشت آمین های بیوژن مانند نوراپی نفرین، دوپامین و سروتونین در سیستم اعصاب محیطی و مرکزی اعمال می کند.

reserpine از طریق کاهش بازده قلبی، کاهش مقاومت عروق محیطی، کاهش ضربان قلب و کاهش ترشح رنین باعث کاهش فشار خون می گردد.

با عرضه ی داروهای جدید فشار خون که عوارض کمتری بر سیستم اعصاب داشتند، تولید و عرضه ی این دارو کمتر شد.

* گیاه چهار کاسبرگی (Stephania tetrandra) در طب چینی به عنوان داروی کاهش دهنده ی فشار خون مورد استفاده بوده است.

تتراندرین آلکالوئیدی است که از این گیاه به دست می آید و اثری مشابه وراپامیل(داروی کاهنده فشار خون) دارد.

استفاده ی خودسرانه از این گیاه ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی مانند جهش ژنی و مشکلات سیستم ایمنی شود.

* گیاه سرخ ولیک یا زالزالک (crataegus hawthorn) جهت درمان آنژین صدری(درد قفسه سینه) موثر تشخیص داده شده است.

برگ ها و گل های این گیاه حاوی ترکیبات فعال بیولوژیکی مانند پروسیانین های اولیگومریک، فلاونوئیدها و کاتشین ها می باشند.

همچنین دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند و از تشکیل ترومبوکسان A2 (ترکیب موثر در ایجاد لخته) هم جلوگیری می کنند.

به علاوه مانع افزایش کلسترول، تری گلیسیرید و LDL شده و از پیشرفت آترواسکلروز، تجمع کلسترول در کبد(از طریق تجزیه ی آن به اسیدهای صفراوی) و سنتز کبدی کلسترول جلوگیری می نمایند.

* ریشه و دانه گیاه جینکوبیلوبا(ginkgo biloba) در طب چینی استفاده های زیادی داشته است، ولی استفاده از آن در طب نوین از قرن بیستم آغاز شده است.

فلاونوئیدهای موجود در جینکوبیلوبا باعث کاهش نفوذپذیری سرخرگ ها می شوند. همچنین دارای خاصیت بلوکه کردن رادیکال های آزاد بوده و ترپن های موجود در آن مانند جینکولوئیدها از فعالیت فاکتورهای فعال کننده پلاکتی جلوگیری می نمایند.

به علاوه ثابت شده است که باعث کاهش مقاومت عروقی و بهبود جریان خون بدون تاثیر بر فشار خون می گردند.

همچنین تاثیرات مثبت آن بر خستگی، بهبود حافظه و خلق و خو به اثبات رسیده است.

* برگ های گیاه رزماری باعث افزایش جریان خون، کمک به هضم غذا، بهبود خلق و خو و افزایش انرژی می شوند.

تحقیقات زیادی در مورد اثر آنتی اکسیدانی ترکیبات دی ترپنوئید آن مخصوصا کارنوزیک اسید و کارنوزول صورت گرفته است. همچنین از تولید سوپر اکسیدها جلوگیری می کند.

روغن های معطر آن نیز دارای اثرات ضد میکروبی بوده و پیگمان های آن باعث نفوذپذیری عروق می شوند.

در کنار افزایش مصرف داروهای گیاهی، باید اطلاعات مفیدی هم در خصوص تداخلات این گونه مکمل ها با داروهای مصرفی در اختیار بیماران قرار گیرد تا از عوارض احتمالی تداخلات آن ها که گاهی بسیار حیاتی می باشند، جلوگیری گردد.

در پایان به بیماران قلبی که از داروهای ضد انعقادی چون وارفارین و یا داروی دیگوکسین استفاده می نمایند، توصیه می شود با توجه به حیاتی بودن این داروها برای آن ها، از مصرف هر گونه داروی گیاهی همراه با آن ها جداً خودداری نمایند.

در جدول زیر به طور خلاصه گیاهان مورد استفاده در درمان بیماری های قلبی لیست شده است:

فارس - اقلید - بلوار امام رضا - خدمات کشاورزی قاسمی -